Моралдык зыяндын ордун толтуруу үчүн жабырлануучуга же анын мүлкүнө карата айрым мыйзамсыз аракеттерди жасагандыгын тастыктаган документтер талап кылынат. Мындан тышкары, сот отурумунда доогерге белгилүү бир физикалык, психикалык азап-тозоктор келтирилгендигин далилдөө керек болот, бул медициналык уюмдун документтери менен тастыкталууга тийиш.
Моралдык зыяндын ордун толтуруу, адатта, сот аркылуу жүзөгө ашырылат, анткени тараптар өзүлөрү кандайдыр бир азап тартуу фактысы жана компенсациянын өлчөмү боюнча бир пикирге келе алышпайт. Бул учурда, мындай компенсациянын негизин доогердин өзүнө, анын мүлкүнө карата айрым мыйзамсыз аракеттерди жасоо түзөт. Бирок, мүлккө же ден-соолукка зыян келтирүү фактысынын өзү эле келтирилген моралдык зыянды автоматтык түрдө билдирбейт. Физикалык жана психикалык азапты дагы далилдөө керек болот жана мындай далилдөө милдети мыйзамдуу түрдө доогерге жүктөлгөн, ал белгилүү бир сумманы компенсация катары талап кылат.
Мыйзамга каршы аракеттерди жасагандыгын тастыктаган документтер
Моралдык зыяндын ордун толтуруу үчүн сотко кайрылуу үчүн, биринчи кезекте, кылмышкер тарабынан жасалган айрым мыйзамсыз иш-аракеттердин чындыгында жасалгандыгын тастыктаган документтер талап кылынат. Эреже боюнча, мындай аракеттер мүлктүк зыян келтирүү, ден-соолукка зыян келтирүү, сапатсыз товарларды сатуу, сапатсыз кызматтарды көрсөтүү болуп саналат. Тийиштүү иш-аракеттердин натыйжасында келтирилген чыныгы зыян моралдык зыяндын ордун толтуруу жөнүндө арыз бергенге чейин калыбына келтирилиши мүмкүн, бирок көбүнчө тиешелүү талаптар бир доо арызында келтирилген. Кандай болбосун, моралдык зыяндын ордун толтуруу талабына белгилүү бир окуянын же мыйзам бузуунун жагдайларын тастыктаган бардык документтер тиркелиши керек.
Моралдык зыян келтирилгендигин тастыктаган документтер
Ошондой эле, доогер жоопкердин мыйзамсыз иш-аракеттеринин натыйжасында физикалык же психикалык азап чеккендигин тастыктаган документтерди тапшыруусу керек болот. Сот практикасында мындай документтер медициналык справкалар жана корутундулар, дары-дармектерди жана медициналык багыттагы буюмдарды сатып алууга чыгымдарды тастыктоо катары таанылат. Ошол эле учурда, мыйзамсыз аракеттер менен ден-соолуктун начарлашына алып келген кесепеттердин ортосунда так себептик байланыш болушу керек. Медициналык документтерден тышкары, кесиптештеринин, досторунун, үй-бүлө мүчөлөрүнүн депрессиянын, уйкусуздуктун, стресстин келип чыккандыгын, моралдык тажрыйбанын болгондугун жана башка моралдык зыян келтиргендигин тастыктаган көрсөтмөлөрү келтирилиши мүмкүн. Бул документтер соттогу доо арызга тиркелиши керек.
