Иш берүүчү менен жумушчунун ортосунда түзүлгөн эмгек келишиминен (келишимден) тышкары, ишканаларда жамааттык келишим дагы эле бар. Ал ишкана менен бүтүндөй эмгек жамаатынын ортосундагы мамилелерди жөнгө салуу максатында иштелип чыккан.
Жамааттык келишим деген эмне
Жамааттык келишим - бул ишкананын администрациясы (жеке ишкер) менен кызматкерлердин ортосунда түзүлгөн жана алардын ортосундагы социалдык жана эмгек мамилелерин жөнгө салуу максатында иштелип чыккан жазуу жүзүндөгү келишим. Жамааттык келишим ишкананын жана анын түзүмдүк бөлүмдөрүнүн (филиалдарынын, өкүлчүлүктөрүнүн) бардык кызматкерлерине тиешелүү.
Жамааттык келишимге ишкананын жана эмгек жамаатынын ыйгарым укуктуу өкүлдөрү кол коюшат. Жамааттык келишим түзүлгөндөн кийин, жети күндүн ичинде тиешелүү эмгек органында каттоодон өтүүгө тийиш.
Жамааттык келишимде кызматкерлерге эмгек акы төлөө жана кошумча акы төлөө механизмдери, кепилдиктер жана компенсациялар, жумуш убактысы жана эс алуу убактысы, эмгек коопсуздугу, кызматкерлердин квалификациясын жогорулатуу тартиби ж.б. Жумушчулардын айрым категориялары үчүн жамааттык келишимде колдонуудагы мыйзамдарда каралбаган жеңилдиктер жана артыкчылыктар белгилениши мүмкүн.
Жамааттык келишим канчага чейин түзүлөт
Жамааттык келишим үчүн жарактуулук мөөнөтү анын текстинде каралган. Жамааттык келишим кол коюлган учурдан тартып, ошондой эле тараптар макулдашкан белгилүү бир күндөн тартып күчүнө кириши мүмкүн. Мыйзамдарга ылайык, жамааттык келишимдин мөөнөтү 3 жылдан ашпашы керек. Мөөнөтү бүткөндөн кийин тараптар жаңы жамааттык келишим түзүшү же учурдагы келишимди эң көп дегенде 3 жылга узарта алышат. Андан кийин, дагы деле болсо жаңы жамааттык келишим түзүшүңүз керек.
Ишкананын аталышынын өзгөрүшү, анын трансформациясы, ошондой эле жетекчинин алмашуусу жамааттык келишимдин колдонулуш мөөнөтүнө таасир этпейт. Ошол эле учурда, жамааттык келишимдин иштешинин өзгөчө тартиби ишкананын ээси өзгөргөн учурда, ошондой эле аны кайра уюштуруу жана жоюу учурунда болот. Ошентип, эгерде ишкананын ээси алмашкан болсо, анда эски жамааттык келишим дагы 3 ай иштей берет. Ишкананы кайра түзүүдө (трансформациядан тышкары) жамааттык келишим тиешелүү жол-жобонун аягына чейин колдонулат. Андан кийин тараптар жаңы жамааттык келишим түзүүгө же эскинин келишимин узартууга укуктуу. Ишкана токтотулган учурда жамааттык келишим аны жоюунун бүткүл мезгилинде иштей берет.
